Op pad met boswachter Frans Kapteijns

Wie in Brabant iets met natuur heeft, kent ongetwijfeld zijn stem: warm, kalm en doordrenkt met verwondering. Frans Kapteijns: voormalig boswachter bij Natuurmonumenten en misschien wel de bekendste natuurverteller van onze  provincie. Hij leeft en ademt natuur! En dat al tientallen jaren. Wij gingen met hem in gesprek over zijn liefde voor het Van Gogh Nationaal Park. Wat maakt dit gebied zo bijzonder? Welke plekken zijn echt de moeite waard? En waar zou hij Vincent van Gogh zelf mee naartoe nemen?

Een landschap zonder hekken - Welkom in het Van Gogh Nationaal Park

Als we Frans vragen wat het Van Gogh Nationaal Park voor hem betekent, begint hij direct te lachen. “Het is een gebied waar ik me thuis voel. Het gaat over veel meer dan alleen natuur. Het gaat over cultuur, geschiedenis, mensen en vooral over samen. Het is geen afgesloten stukje natuur, maar een levend geheel. Je wordt er welkom geheten.”

Die openheid vindt hij cruciaal. Volgens Frans zit de kracht van het park in het verbinden van landschap, geschiedenis en gemeenschappen. “Zodra je grenzen gaat trekken, gaat de natuur eronder lijden. Hier lopen natuur en cultuur in elkaar over. Net als in het werk van Van Gogh zelf, die schilderde ook geen rechte lijnen.”

Een ideale dag begint om zes uur ’s ochtends

Voor Frans begint een perfecte dag in het park vroeg. Héél vroeg. “In de zomer sta ik graag om zes uur op. Dan is het nog stil, de natuur is fris en de dieren zijn actief. Dan ga ik wandelen, bijvoorbeeld op de Kampina of de Oude Buisse Heide. Dat zijn van die plekken waar je altijd iets nieuws ziet; bijvoorbeeld een ree of een bijzondere bloem.”

Na een vroege wandeling volgt een kop koffie, het liefst buiten. “Gewoon ergens midden in het gebied. Op een bankje, in het zand, tussen de bomen. Even stilstaan en luisteren.” Daarna doet hij meestal wat werk, een lunch bij een gezellig restaurantje, en wie weet nog een ommetje in de middag. “Of ik ga met mensen op pad. Dan vertel ik over wat we zien, ruiken en horen. Want de schoonheid van het landschap, dat zit niet alleen in het beeld, maar ook in het verhaal.”

Lente en herfst, de seizoenen van beweging

Frans houdt van de dynamiek van het jaar. “Ik ben een lente- en herfstmens,” zegt hij. “De lente omdat alles opnieuw begint; het licht, het groen, het leven. Maar ook de herfst, waarin alles vertraagt. De kleuren, de rust, de geur van bladeren. Dan is het tijd om te lezen, te reflecteren. Beide seizoenen zijn vol beweging, elk op hun eigen manier.”

Favoriete plekken - De Kampina, de Oude Buisse Heide en een verborgen parel

Als het over favoriete plekken gaat, hoeft Frans niet lang na te denken. “De Kampina is echt een must. En de Oude Buisse Heide,  daar hangt een bijna magische sfeer. De geschiedenis voel je daar in alles: de bomen, de lanen, de boerderijtjes.”

Maar ook voor wie het wat minder bekende zoekt, heeft hij een tip: “Huis ter Heide. De Moer, is wat mij betreft een verborgen pareltje. En er is een prachtige wandelroute vanaf Nuenen, die langs de Dommel voert. Dat is echt schilderachtig, letterlijk. Je ziet het Brabant van Van Gogh terug in het landschap.”

Wandelen? - Koppel je eigen route aan elkaar!

Frans heeft geen vaste route die hij altijd loopt. “Ik ben meer van het combineren. Linksaf, rechtsaf, twee routes aan elkaar knopen, een lusje erbij. Dan blijft het spannend en ontdek je telkens iets nieuws.” Vooral in de Kampina doet hij dat vaak. “Je hebt daar zoveel variatie; bos, heide, vennen. En het verandert elk uur van de dag.”

Even pauze? - Dit zijn de favoriete rustpunten van Frans

"En voor wie langer wil blijven: Meneer van Eik is een prachtig verblijf. Of je gaat kamperen bij Morgenrood of logeren bij KampinaStaete.

Wist je dat...? - Kleine verrassingen in het park

Het Van Gogh Nationaal Park zit vol verrassingen, zelfs voor wie denkt alles al te kennen. Zo tipt Frans een bijzonder stukje: “De Pettelaar bij ’s-Hertogenbosch is klein, maar prachtig. Loop daar eens door richting de Dommel. Je ziet steeds weer een ander stukje Brabant.”

En wie verder trekt richting Achtmaal, ontdekt iets heel bijzonders. “Daar vind je nog een oude theekoepels, van die klassieke plekjes waar vroeger jonkvrouwen thee dronken. Echt een verborgen schat.”

Proeven van Brabant: letterlijk!

Natuur en streek gaan hand in hand. Frans is groot fan van lokale producten. “Bij Goei Eete kun je online bestellen van allerlei boerderijen in de regio. Je hoeft alleen je eigen kratje op te halen. Vers, lokaal en eerlijk.” Een leuke boerderijwinkel waar je vaak langs wandelt? Ons Jos. Een boeren familiebedrijf met lekkere producten.”

  • Goei Eete

  • Ons Jos

En als Van Gogh zelf zou komen...?

Tot slot stellen we Frans misschien wel de mooiste vraag van het gesprek: stel je voor dat Van Gogh vandaag mee zou wandelen, waar neem je hem mee naartoe?

Hij glimlacht, denkt even na, en zegt dan beslist: “Naar de Kampina. We zouden dwars door het gebied trekken, niet over het pad, maar juist erlangs. Van links naar rechts, van boven naar onder. En dan vooral naar het beekdal van de Beer. Dat is nog rauw, authentiek. Ik weet zeker dat hij daar zijn ezel had neergezet.”

Ga zelf op ontdekkingstocht

Met de verhalen van Frans in je achterhoofd kijk je waarschijnlijk met andere ogen naar het landschap. Je ziet het kleurgebruik van Van Gogh terug in de heide. De ritmes van de seizoenen in de populieren. En de verhalen? Die liggen overal, als je goed kijkt of zoals Frans het zegt:

“Je hoeft alleen maar goed te kijken, dan zie je de schoonheid vanzelf.”

Frans Kapteijns

Wil je de tips van Frans volgen?

Bekijk onze routes, streekproducten en verblijfstips op vangoghnationaalpark.nl. Of ga gewoon vroeg op pad met een thermos koffie en laat het landschap je gids zijn. ;)
Volg Frans Kapteijns hier op Instagram